Περιφερική αγγειοπάθεια

Η περιφερική αγγειοπάθεια ή αρτηριοπάθεια ή περιφερική ισχαιμία των κάτω άκρων είναι η πάθηση εκείνη κατά την οποία η φυσιολογική ροή του αίματος προς τους ιστούς εμποδίζεται από υλικό που αναπτύσσεται μέσα στις αρτηρίες των κάτω άκρων. Οι αρτηρίες που προσβάλλονται είναι η αορτή, οι λαγόνιες αρτηρίες, οι μηριαίες, οι ιγνυακές και οι κνημιαίες. Αυτές οι αρτηρίες τροφοδοτούν με αίμα τα κάτω άκρα και η αθηρωματική πλάκα, η οποία δημιουργείται στο τοίχωμά τους εμποδίζει τη φυσιολογική ροή του. Αυτή η κατάσταση δημιουργεί στένωση των αρτηριών ή και απόφραξη, αφού το οξυγόνο και οι θρεπτικές ουσίες που μεταφέρονται με το αίμα δεν φτάνουν σε επαρκή ποσοστά στα κάτω άκρα. Η αθηρωματική πλάκα ( το υλικό που βουλώνει τις αρτηρίες) αποτελείται κυρίως από λίπη, αιμοπετάλια, ασβέστιο και ινώδη ιστό και αναπτύσσεται σταδιακά στο αρτηριακό τοίχωμα.

Παράγοντες που ευνοούν την περιφερική αγγειοπάθεια:

Η περιφερική αγγειοπάθεια προκαλείται από την αθηροσκλήρωση, η οποία δημιουργεί σταδιακή απόφραξη της ροής του αίματος. Παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνισή της είναι οι εξής:

1. Η ηλικία: Παρατηρείται κυρίως σε άτομα ηλικίας 50 ετών και πάνω
2. Το φύλο: Μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης της νόσου έχουν οι άνδρες
3. Το κάπνισμα: Η περιφερική αγγειοπάθεια σχετίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό με το κάπνισμα
4. Ο σακχαρώδης διαβήτης: Αποτελεί κύριο αίτιο για την περιφερική αγγειοπάθεια
5. Η υψηλή πίεση, η αυξημένη χοληστερόλη, τα αυξημένα τριγλυκερίδια, η νεφρική ανεπάρκεια, η παχυσαρκία, η στεφανιαία νόσος, το εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τι συμπτώματα παρουσιάζει η περιφερική αγγειοπάθεια;

Κατά κύριο λόγο η περιφερική αγγειοπάθεια δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα, ειδικά στα πρώτα της στάδια. Σε περίπτωση πάλι που παρουσιαστεί κάποια ενόχληση στα κάτω άκρα, τις περισσότερες φορές δεν της δίνεται η απαραίτητη σημασία, με αποτέλεσμα την μη έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Εάν εκδηλωθούν συμπτώματα στην περιφερική αγγειοπάθεια αυτά είναι τα εξής:

1. Πόνος ή κράμπα στις γάμπες, τους μηρούς και τους γλουτούς, κούραση( διαλείπουσα χωλότητα): Τα συμπτώματα αυτά παρουσιάζονται κατά το βάδισμα και υποχωρούν με την ξεκούραση.
2. Έντονος πόνος στα πόδια ή τα δάκτυλα και σε κατάσταση ηρεμίας.
3. Πληγές ή γάγγραινα στα δάκτυλα και τα πόδια.

Τα στάδια της περιφερικής αγγειοπάθειας;

Η περιφερική αγγειοπάθεια αποτελείται από 4 στάδια:

1. Στάδιο I: Ασυμπτωματικό. Σε αυτό το στάδιο οι αθηρωματικές βλάβες αρχίζουν να αναπτύσσονται με αργούς ρυθμούς μέσα στα αγγεία, χωρίς να παρουσιάζονται ακόμα συμπτώματα.
2. Στάδιο II: Διαλείπουσα χωλότητα. Στο στάδιο αυτό έχουμε ενοχλήσεις και πόνο στα κάτω άκρα μετά από άσκηση, συνήθως μετά από βάδισμα συγκεκριμένης απόστασης. Η ισχαιμία διαφέρει από ασθενή σε ασθενή. Ορισμένα συμπτώματα είναι το μούδιασμα, το κάψιμο, το αίσθημα βάρους και οι κράμπες.
3. Στάδιο III: Ισχαιμικό άλγος ηρεμίας. Σε αυτό το στάδιο τα κάτω άκρα είναι συνεχώς μουδιασμένα, με έντονο αίσθημα καύσου, πόνο και αδύναμα. Χαρακτηριστικό αυτού του σταδίου είναι ότι τα συμπτώματα δεν υποχωρούν ούτε κατά την ξεκούραση κι αυτό γιατί οι ιστοί δεν τρέφονται σωστά, καθώς η κυκλοφορία του αίματος δεν επαρκεί ούτε για την τροφοδοσία τους σε κατάσταση ηρεμίας.
4. Στάδιο IV: Απώλεια ιστού-ισχαιμικά έλκη-γάγγραινα. Η περιφερική αγγειοπάθεια στο τελευταίο αυτό στάδιο περιλαμβάνει νεκρωτικές βλάβες συνήθως στα δάχτυλα και σε σημεία του σώματος που δέχονται πίεση. Η ισχαιμία αν δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε ακρωτηριασμό.

Πώς διαγιγνώσκεται η περιφερική αγγειοπάθεια;

Καθώς η περιφερική αγγειοπάθεια δεν παρουσιάζει συνήθως κάποιο σύμπτωμα, η διάγνωση γίνεται μέσω εργαστηριακών εξετάσεων και απεικονιστικών μεθόδων.

1. Η πιο γνωστή και ακριβής εξέταση είναι μια εξέταση που μετρά την ποσότητα του αίματος που φτάνει στα πόδια και ονομάζεται κνημοβραχιόνιος ή σφυροβραχιόνιος δείκτης. Η διαδικασία είναι η εξής: Με ένα πιεσόμετρο και μια συσκευή υπερήχων (Doppler), η οποία ανιχνεύει την αιματική ροή, μετράμε την αρτηριακή πίεση στους αστραγάλους και στο χέρι. Στη συνέχεια συγκρίνουμε την αρτηριακή πίεση των άνω και κάτω άκρων και το αποτέλεσμα της διαίρεσης είναι ο κνημοβραχιόνιος δείκτης. Σε φυσιολογικές συνθήκες, οι αρτηριακή πίεση στους αστραγάλους και το χέρι θεωρούνται ισοδύναμες με φυσιολογικό δείκτη περίπου 1,0. Στην περιφερική αγγειοπάθεια η αρτηριακή πίεση στους αστραγάλους είναι μικρότερη από αυτή του χεριού, με αποτέλεσμα να έχουμε σταδιακή μείωση του κνημοβραχιόνιου δείκτη ανάλογα τη βαρύτητα της πάθησης. Στην περιφερική αγγειοπάθεια ο κνημοβραχιόνιος δείκτης είναι μικρότερος από 0,9. Αναλυτικότερα: Η ήπια ασθένεια έχει δείκτη μεταξύ 0.9 και 0.71, η μέτρια μεταξύ 0.7 και 0.51 και η σοβαρή ασθένεια έχει δείκτη μικρότερο από 0.5
2. To Triplex: Το triplex δίνει στον γιατρό σημαντικές πληροφορίες για το αν υπάρχουν αποφρακτικές βλάβες στις αρτηρίες και την αιμοδυναμική σημασία τους, καθώς είναι συνδυασμός της υπερηχογραφικής απεικόνισης με την ανάλυση της ροής του αίματος.
3. Η αξονική και η μαγνητική αγγειογραφία: Οι δύο αυτές εξετάσεις μας πληροφορούν για τυχόν αποφρακτικές βλάβες σε αρτηρίες όλου του αρτηριακού δέντρου.

Τέλος, υπάρχει και η αρτηριογραφία, η οποία όμως πραγματοποιείται προεγχειρητικά καθώς είναι επεμβατική μέθοδος διάγνωσης.

Πώς αντιμετωπίζεται η περιφερική αγγειοπάθεια;

Η περιφερική αγγειοπάθεια στα αρχικά στάδια μπορεί να αντιμετωπιστεί με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και την αλλαγή των επιβαρυντικών παραγόντων που προκαλούν την αθηροσκλήρωση. Αναλυτικότερα:

i. Η διακοπή του καπνίσματος

ii. Σε περίπτωση παχυσαρκίας, η μείωση του σωματικού βάρους

iii. Ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης. Δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 140/90

iv. Ο έλεγχος της γλυκαιμίας. Η τιμή της HbA1c θα πρέπει να είναι <7%

v. Η ατιαιμοπεταλιακή θεραπεία με ασπιρίνη ή clopidogrel

vi. Η υπολιπιδαιμική αγωγή

vii. Η καθημερινή άσκηση. Το ιδανικότερο είναι 30 με 60 λεπτά περπάτημα κάθε μέρα, διότι βοηθά στην ανάπτυξη παράπλευρης κυκλοφορίας και έτσι βελτιώνει τα συμπτώματα της διαλείπουσας χωλότητας.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η επεμβατική μέθοδος κρίνεται αναγκαία. Αυτό συμβαίνει σε περιπτώσεις σοβαρής διαλείπουσας χωλότητας, που παρόλη την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και παραμετροποίηση των παραγόντων κινδύνου δεν αντιμετωπίστηκε και στην κρίσιμη ισχαιμία των κάτω άκρων, δηλαδή στο άλγος ηρεμίας, τα ισχαιμικά έλκη ή τη γάγγραινα. Η επεμβατική αντιμετώπιση για την περιφερική αγγειοπάθεια είναι είτε η η διαδερμική μέθοδος με την αγγειοπλαστική και την τοποθέτηση stent είτε η χειρουργική μέθοδος με το bypass (την παράκαμψη των αρτηριών που πάσχουν). Στη διαδερμική αγγειοπλαστικη με την τοποθέτηση stent, ένας ειδικός καθετήρας, εισάγεται στον αυλό του αγγείου διαμέσου του δέρματος. Το stent τοποθετείται μέσα στο αγγείο, ώστε να υποστηρίξει τα τοιχώματα του για να διατηρηθούν ανοικτά. Στο bypass το πάσχον τμήμα της αρτηρίας παρακάμπτεται με την τοποθέτηση ενός συνθετικού ή φλεβικού μοσχεύματος, το οποίο τοποθετείται πριν και μετά το αποφραγμένο τμήμα της αρτηρίας.

Η τεχνική που θα εφαρμοστεί σε κάθε ασθενή ώστε να αντιμετωπιστεί η περιφερική αγγειοπάθεια, διαφέρει αναλόγως το ιστορικό, τα συμπτώματα και το σημείο και την έκταση των αρτηριακών βλαβών.