Με τον όρο ανεύρυσμα περιγράφουμε την αύξηση της διαμέτρου μια αρτηρίας τουλάχιστον κατά πενήντα τις εκατό πάνω από το φυσιολογικό και το σχηματισμό διόγκωσης σε κάποιο σημείο της. Στην περίπτωση της κοιλιακής αορτής η διάμετρος μπορεί να ξεπεράσει τα τρία εκατοστά.
Σε ποιες αρτηρίες μπορεί να εμφανιστεί ένα ανεύρυσμα;
Τα ανευρύσματα μπορούν να δημιουργηθούν σε οποιαδήποτε αρτηρία του σώματός μας. Συνήθως εκδηλώνονται στην κοιλιακή αορτή που αποτελεί την μεγαλύτερη αρτηρία, στις λαγόνιες και στις μηριαίες αρτηρίες.
Ανεύρυσμα : Ποιες ομάδες ανθρώπων κινδυνεύουν περισσότερο;
Η ανάπτυξη ενός ανευρύσματος ευνοείται σε:
- Άτομα με οικογενειακό ιστορικό
- Ασθενείς με υπέρταση ή υπερχοληστεριναιμία
- Άνδρες
Συνήθως για την εκδήλωση ανευρύσματος ενοχοποιούνται παράγοντες όπως:
- Το κάπνισμα
- Η ηλικία
- Το ιστορικό καρδιακής νόσου ή ισχαιμικών επεισοδίων
Η ρήξη ανευρύσματος πιο συχνά συμβαίνει σε:
- Γυναίκες
- Ασθενείς με χρόνια αναπνευστικά προβλήματα ή αρρύθμιστη πίεση
- Περιπτώσεις ανευρύσματος με μεγάλη διάμετρο
Ποια τα ειδή ανευρυσμάτων;
Τα ανευρύσματα χωρίζονται σε:
- Ανευρύσματα εγκεφάλου, τα οποία εντοπίζονται σε αρτηρία που τροφοδοτεί τον εγκέφαλο με αίμα.
- Ανευρύσματα κοιλιακής αορτής, τα οποία αποτελούν το συχνότερο είδος. Η κοιλιακή αορτή είναι μεγαλύτερη αρτηρία, υπεύθυνη για τη μεταφορά αίματος από την καρδιά στο υπόλοιπο σώμα.
- Περιφερειακά ανευρύσματα, τα οποία εμφανίζονται πιο συχνά στην περιοχή των ποδιών.
Με ποια συμπτώματα εκδηλώνεται το ανεύρυσμα;
Τα ανευρύσματα δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Η διάγνωσή τους γίνεται στη διάρκεια εξετάσεων όπως η αξονική τομογραφία ή το υπερηχογράφημα, για κάποια άλλη πάθηση. Όταν το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής είναι μεγάλο, τότε ο ασθενής μπορεί να εκδηλώσει πόνο στη μέση ή να ψηλαφήσει μια μάζα κοντά στην περιοχή του ομφαλού. Μεγάλα ανευρύσματα στην περιοχή του εγκεφάλου μπορεί να προκαλέσουν πόνο πίσω από το μάτι ή αλλαγή στην όραση.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση του ανευρύσματος μπορεί να γίνει με τον υπέρηχο κοιλιακής αορτής, ο οποίος δίνει αξιόπιστα αποτελέσματα και επιτρέπει τον έλεγχο και της μηριαίας και της ιγνυακής αρτηρίας. Μια ακόμη εξέταση που δίνει πληροφορίες για τα χαρακτηριστικά και το μέγεθος του ανευρύσματος είναι η αξονική αγγειογραφία.
Γιατί θεωρούνται επικίνδυνα τα ανευρύσματα;
Ένα ανεύρυσμα μπορεί να δημιουργηθεί στον οργανισμό και να υπάρχει για χρόνια, χωρίς να διαγνωστεί, επειδή δεν παρουσιάζει κάποιο σύμπτωμα. Ο λόγος που θεωρείται επικίνδυνο είναι διότι το πρώτο του σύμπτωμα πολλές φορές είναι η ρήξη του. Σε αυτή την περίπτωση η αρτηρία σπάει, και προκαλείται μεγάλη απώλεια αίματος. Αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα το άτομο μπορεί να χάσει τη ζωή του. Βέβαια ακόμη και σε περιπτώσεις χειρουργικής επέμβασης ο κίνδυνος θανάτου του ασθενή με ρήξη ανευρύσματος, είναι πολύ μεγάλος. Γι’ αυτό και ουσιαστικά ο καλύτερος τρόπος θεραπείας είναι επέμβαση πριν τη ρήξη.
Η διάμετρος ενός ανευρύσματος σχετίζεται με τη ρήξη του;
Ο κίνδυνος ρήξης ενός ανευρύσματος είναι ανάλογος με το μέγεθός του. Ανευρύσματα διαμέτρου περίπου 5 εκατοστών, έχουν πιθανότητα ρήξης 5-10% μέσα σε ένα χρόνο. Ανευρύσματα με διάμετρο έως 7 εκατοστά, αυξάνουν τις πιθανότητες στο 20%, ενώ σε ακόμη μεγαλύτερα ανευρύσματα ο κίνδυνος ρήξης ξεπερνά και το 20%.
Πώς μπορώ να μάθω αν έχω ανεύρυσμα;
Μετά την ηλικία των 60-65 ετών είναι καλό γίνει ένας υπέρηχος κοιλιακής αορτής, ειδικά αν το άτομο καπνίζει ή έχει οικογενειακό ιστορικό ανευρυσμάτων. Αν τα αποτελέσματα είναι αρνητικά δεν χρειάζεται να επαναληφθεί η εξέταση. Έχει διαπιστωθεί ότι ασθενείς με ανεύρυσμα στην κοιλιακή αορτή μπορεί να έχουν ανευρύσματα και σε άλλες αρτηρίες.
Όταν κάποιος διαγνωστεί με ανεύρυσμα τι μπορεί να κάνει;
Όταν το ανεύρυσμα δεν ξεπερνά τα 4-4,5 εκατοστά, ο αγγειοχειρουργός συστήνει τακτική παρακολούθηση του ασθενή κάθε έξι μήνες και χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής για να ελαττωθεί ο ρυθμός ανάπτυξης του ανευρύσματος. Έτσι, σε πολλά περιστατικά ο ασθενής δε θα χειρουργηθεί ποτέ. Σε κάθε περίπτωση γίνεται συμπληρωματικά και αξονική τομογραφία για να ερευνηθούν και άλλοι παράγοντες όπως η ύπαρξη περισσοτέρων ανευρυσμάτων, η ύπαρξη κάποιου θρόμβου κ.α.
Υπάρχει τρόπος πρόληψης;
Στην περίπτωση της κληρονομικότητας, δεν μπορεί να υπάρξει τρόπος αποφυγής. Όμως υπάρχουν μερικές αιτίες εμφάνισης ανευρύσματος που μπορούν να προληφθούν:
- Μείωση σωματικού βάρους και άσκηση: Η λανθασμένη διατροφή, πλούσια σε λιπαρά και αλάτι, προκαλεί απόφραξη των αρτηριών και αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
- Διακοπή κάπνισμα: Οι καπνιστές έχουν περισσότερες πιθανότητες να νοσήσουν, γιατί η νικοτίνη προκαλεί σπασμό τις αρτηρίες και αύξηση της πίεσης που δέχονται.
- Εξέταση χοληστερίνης: Ο τακτικός έλεγχος της χοληστερίνης κρίνεται απαραίτητος ώστε ασθενείς με υψηλά επίπεδα χοληστερίνης να λάβουν φαρμακευτική αγωγή.
- Εξέταση αρτηριακής πίεσης: Η υπέρταση αναγκάζει την καρδιά να δουλεύει πιο έντονα και σπρώχνει με μεγαλύτερη πίεση το αίμα στις αρτηρίες.
Ποιοι οι τρόποι αντιμετώπισης του ανευρύσματος;
Με δύο τρόπους μπορεί να αντιμετωπιστεί ένα ανεύρυσμα:
- Χειρουργική ανευρυσματεκτομή
Αυτή η μέθοδος ενδείκνυται για ασθενείς που δεν έχουν άλλα προβλήματα υγείας. Το ανεύρυσμα αφαιρείται πλήρως και η αορτή αντικαθίσταται με ένα συνθετικό μόσχευμα. Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο για περίπου πέντε ημέρες και σε δυο εβδομάδες η τομή έχει αποκατασταθεί. Άτομα με καρδιοπάθειες, ηλικιωμένοι, ασθενείς με αναπνευστικά προβλήματα δεν μπορούν να κάνουν αυτή την επέμβαση.
- Ενδαγγειακή αποκατάσταση
Αυτή η τεχνική πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια και πλεονεκτεί σε σύγκριση με την χειρουργική ανευρυσματεκτομή γιατί δεν πραγματοποιείται χειρουργική τομή και ο χρόνος ανάρρωσης είναι πολύ μικρός. Χάρη σε αυτή τη μέθοδο η καρδιά και οι πνεύμονες δεν επιβαρύνονται στη διάρκεια του χειρουργείου. Βέβαια δεν αποτελεί μόνιμη λύση, γιατί ουσιαστικά δημιουργείται μια παράκαμψη του ανευρύσματος. Ο ασθενής γνωρίζει εξαρχής ότι θα πρέπει να παρακολουθείται τακτικά από το γιατρό του και πως υπάρχει ένα μικρό ενδεχόμενο να χρειαστεί να επαναληφθεί η διαδικασία.
Ανάλογα με το περιστατικό ο αγγειοχειρουργός θα συστήσει την αντίστοιχη θεραπεία στον ασθενή. Επειδή το ανεύρυσμα είναι μια επικίνδυνη πάθηση που δεν εκδηλώνει συμπτώματα, είναι καλό, άτομα που έχουν αυξημένες πιθανότητες να νοσήσουν, να εξετάζονται ώστε να γίνει έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.